Τα όνειρα ανέκαθεν κατείχαν κεντρικό ρόλο στη ζωή των ανθρώπων. Στην αρχαιότητα αντιμετωπίζονταν ως πρωταρχική δραστηριότητα της ψυχής και το περιεχόμενό τους θεωρείτο μια πραγματικότητα που ζούσε η ψυχή σε μια άλλη διάσταση.
Μια από τις πιο σημαντικές εφαρμογές των ονείρων ήταν η χρήση τους ως θεραπεία τελετουργικής μορφής. Άνθρωποι που υπέφεραν από σωματικές, ψυχολογικές ή πνευματικές ασθένειες, μπορούσαν να επισκέπτονται θεραπευτικά κέντρα. Εκεί ιερείς-θεραπευτές ακολουθούσαν ένα συνδυασμό εφαρμοσμένης ιατρικής και πνευματικής καθοδήγησης, που βοηθούσε στην προετοιμασία του ασθενούς να δεχτεί την επίσκεψη του Ασκληπιού, του θεού της θεραπευτικής, κατά την εγκοίμησή του.
Η σύγχρονη ιατρική και ψυχοθεραπεία αποτελούν άμεση προέκταση της αρχαίας αυτής πρακτικής. Τα όνειρα θεωρούνται μορφές πραγματικών ψυχικών εμπειριών, που διαδραματίζονται στον εσωτερικό κόσμο και που αποκαλύπτουν τις πραγματικές διαστάσεις του αρχέτυπου κόσμου που υπάρχει αιώνια και πέρα από εμάς.
Εφόσον τα όνειρα γεννιούνται στα αρχέγονα βάθη της ψυχής, εκεί όπου όλα είναι μυθικά, μπορούν να αποκαλύψουν, να ανακατατάξουν, να επηρεάσουν ή να μεταλλάξουν τις ίδιες τις διεργασίες της φαντασίας που συντελούνται εκεί. Μπορούν, μέσα από αυτό το εσωτερικό ταξίδι της ψυχής, να διαμορφώσουν την κατάσταση του νου μας.
Προσφέρουν θεραπεία μέσω της αφύπνισης και της αναδιοργάνωσης των ψυχικών ενεργειών και δομών. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να βιώσουμε άμεσα εμπειρίες που θα αλλάξουν τις εικόνες στο υποσυνείδητό μας και σαν συνέπεια τη ροή ενέργειας στο σώμα και στην ψυχή.
Πρακτικά έχουμε περισσότερο όφελος αν το πρωί ρωτήσουμε τον εαυτό μας: «Τι έκανα στα όνειρά μου χθες βράδυ;», παρά: «Πώς να ερμηνεύσω το όνειρο αυτό;». Η ανάλυση θα πρέπει να υποστηρίζει και να καθοδηγεί την εμπειρία του ονείρου, όχι να την υποκαθιστά.
Χρησιμοποιώντας τους θησαυρούς που έχουμε συγκεντρώσει από την παράδοση του Ασκληπιού, μπορούμε να αναζητήσουμε την προσωπική μας θεραπεία.
Για να προκαλέσουμε μια ασκληπίεια θεραπεία για τον εαυτό μας, μπορούμε να ακολουθήσουμε τέσσερα βασικά στάδια θεραπείας, όπως προτείνει ένας πρωτοποριακός ψυχίατρος, ο Μάικλ Μέρφι, με τρόπους αποδεκτούς και ταιριαστούς σ’ εμάς.
Αυτά τα στάδια είναι:
Α) Αναζήτηση. Το πρώτο βήμα γι’ αυτήν είναι η αποδοχή ότι χρειαζόμαστε θεραπεία, ο εντοπισμός νοσογόνων παραγόντων και η αναγνώριση ότι η ασθένεια είναι αποτέλεσμα της έλλειψης ισορροπίας στην ψυχή. Δε θα πρέπει να πιστεύουμε ότι η θεραπεία μέσω ονείρων είναι υποκατάστατο της συμβατικής ιατρικής. Αντίθετα, λειτουργεί πολύ καλύτερα ως συμπλήρωμα και υποστήριξή της, ως μέθοδος που στοχεύει κυρίως στα ψυχοσωματικά αίτια και στις κρυφές αιτίες των ασθενειών.
Αναζήτηση σημαίνει να αφήσουμε το γνώριμο περιβάλλον πίσω μας και να ταξιδέψουμε σε άγνωστες περιοχές. Τέτοιες μπορεί να είναι ένα παραδοσιακό Ασκληπιείο, αλλά και μια εξόρμηση στη θάλασσα, στο βουνό, στην ερημιά ή ακόμα και σε μια γωνιά του σπιτιού μας, οπουδήποτε μπορεί κανείς να αποτραβηχτεί από τις καθημερινές πιέσεις της ζωής. Αυτό το «ταξίδι» θα είναι μια θεραπευτική αναζήτηση. Σπάζοντας την καθημερινή ρουτίνα και βρίσκοντας χρόνο για να ηρεμήσουμε και να αφουγκραστούμε, αναζητάμε θεϊκή υποστήριξη και απαντήσεις.
Β) Σύντροφοι προσκυνητές. Το να προχωρήσουμε στην αναζήτηση μαζί με άλλους, μας βοηθά στην προσωπική διαδικασία της ίασης και μας συνδέει με μια κοινότητα ανθρώπων που συμμερίζονται τις σκέψεις και τις ανησυχίες μας, μας βγάζει από την αίσθηση της απομόνωσης ή και της απελπισίας ακόμα. Μπορούμε να εμπιστευτούμε την ανάγκη μας για θεραπεία σε φίλους ή συγγενείς, να βρούμε ομάδες υποστήριξης από άτομα με παρόμοιες ανάγκες, να απευθυνθούμε σε ψυχοθεραπευτή ή ακόμα και να διαβάσουμε έργα για αναζητήσεις και προσκυνήματα. Όταν δούμε τον εαυτό μας να έχει ξεκινήσει ένα ταξίδι αναζήτησης, θεραπείας και πνευματικής αναγέννησης, τότε παύουμε να είμαστε συμβιβασμένοι με την πραγματικότητα και περνάμε στη συνεχή αναζήτηση μεταμόρφωσης.
Γ) Προετοιμασία. Η ενασχόληση με συγκεκριμένες ενέργειες, όπως η κάθαρση, η παρακολούθηση μουσικών και θεατρικών παραστάσεων, οι κατάλληλες σωματικές ασκήσεις, η αποτοξινωτική διατροφή και η αναζήτηση καθοδήγησης, μας βοηθά να αφήσουμε τον καθημερινό κόσμο πίσω μας, αυτά που μας ενοχλούν, μας καταπιέζουν ή μας αρρωσταίνουν.
Η προετοιμασία είναι σχεδιασμένη για να μας βοηθήσει να μπούμε σε μια διαφοροποιημένη και υγιέστερη πραγματικότητα. Όσο πιο γεμάτος και συνειδητός είναι ο χρόνος προετοιμασίας, τόσο περισσότερο συντονίζονται το σώμα και η ψυχή, ώστε να προσεγγίσουν την ισορροπία που είναι απαραίτητη για τη θεραπεία.
Όταν νιώσουμε ότι έχει έρθει η ώρα να αναζητήσουμε το όνειρο, ας μπούμε σε κάποιο είδος αβάτου.
Ο Τζόζεφ Κάμπελ συνιστά την καθημερινή ολιγόωρη απομάκρυνση από τον κόσμο για να τραφεί η ψυχή με τέχνη, μουσική, διάβασμα, γράψιμο, σιωπή, διαλογισμό ή οτιδήποτε μπορεί να την ευφράνει. Κατά άλλους το ίδιο χρήσιμη είναι και η εβδομαδιαία αργία.
Αυτή η διαδικασία μπορεί να λειτουργήσει ως «θάλαμος εγκοίμησης», όπως επίσης η επίσκεψη σε ένα μουσείο τέχνης, το να περπατάμε ή να ξαπλώνουμε στην ύπαιθρο.
Όταν συνειδητοποιήσουμε ότι το άβατο βρίσκεται μέσα μας και μάθουμε πώς να εισερχόμαστε σ’ αυτόν τον ιερό εσωτερικό χώρο, τότε όλος ο πλανήτης γίνεται «Ασκληπιείο», θεραπευτήριο για μας.
Δ) Το όνειρο. Η είσοδος σε κάποιο είδος αβάτου, η εγκοίμηση σ’ αυτό, ο διαλογισμός ή άλλη παρόμοια τεχνική, οδηγούν σε όνειρα ή οραματισμούς που θα μας θεραπεύσουν ή θα μας δείξουν πώς να θεραπευτούμε. Τα θεραπευτικά όνειρα μπορούν να παρουσιαστούν με διάφορους τρόπους. Μπορεί να βιώσουμε ένα «μεγάλο όνειρο» γεμάτο σύμβολα, που η σημασία τους να είναι ξεκάθαρη και ικανή να μας αλλάξει τη ζωή. Υπάρχει πάντα η πιθανότητα να μην αναγνωρίσουμε ή να μην κατανοήσουμε το μήνυμα του ονείρου.
Είναι σημαντικό να καταγράφουμε όσες περισσότερες εικόνες μπορούμε από τα όνειρά μας, να τις επεξεργαζόμαστε, να αναλογιζόμαστε τί σημαίνουν, να τις συγκρίνουμε μεταξύ τους, βρίσκοντας τα κοινά τους στοιχεία. Είναι κεφάλαια της «θεραπευτικής μας Οδύσσειας».
Ας αντιμετωπίζουμε τα όνειρά μας ως πύλες μεταξύ της καθημερινής πραγματικότητας και ενός άλλου κόσμου, στον οποίο η ψυχή ταξιδεύει ή «ζει πραγματικά» όσο εμείς κοιμόμαστε. Ας δεχτούμε τη σοφία και την καθοδήγηση που προσφέρουν.
Η κάθαρση και τα θεραπευτικά όνειρα είναι δυο από τις απαραίτητες εμπειρίες που χρειαζόμαστε όλοι εμείς οι σύγχρονοι άνθρωποι, για να μπορέσουμε να επουλώσουμε τις ηθικές και πνευματικές πληγές που ταλανίζουν την ύπαρξή μας και το σύγχρονο πολιτισμό.
Βιβλιογραφία
«Η θεραπεία της ψυχής μέσα από τα όνειρα», Edward Tick, εκδ. ΕΝΑΛΙΟΣ
nea-acropoli.gr
